Kasteel in 1864, school in 2017

Welkom in het Kasteel van Groenendaal. In primeur, want het project is nog in afwerkingsfase. Binnenkort echter kunnen de leerlingen van het Groenendaalcollege Merksem hier volop voor bedrijvigheid zorgen. Na jaren van leegstand onderging het kasteel een grondige renovatie.

De architecten van HUB beantwoordden de Open Oproep van Vlaams Bouwmeester en werden geselecteerd als basisteam binnen Scholen van Morgen. In hun ontwerp wordt de architecturale waarde van het – beschermde – kasteel ten volle bewaard en geoptimaliseerd.

Aan bouwonderneming Brebuild, als partner van Hooyberghs, werd de bouw en het onderhoud van dit project toegewezen. Ook voor een aannemer was de renovatie van dit kasteel een uitdaging om u tegen te zeggen.

Voorgeschiedenis

Het Kasteel en Park van Groenendaal kennen al een lange geschiedenis. De eerste vermeldingen van het landgoed dateren al van 1405. Het kasteel zelf werd opgetrokken in de jaren 1860. In de jaren 1950, na de vernieling die gepaard ging met de 2de Wereldoorlog, werd het kasteel heropgebouwd en uitgebreid met een uitbouw.

Architecturaal paste die uitbouw perfect bij de rest van het kasteel, maar de school ondervond dat er veel minder daglicht kon binnenkomen. Om de ingesloten ruimtes functioneler, lichter en aangenamer te maken, waren er dus structurele ingrepen nodig.

Bovendien stond het kasteel de laatste jaren leeg en voldeed het onder andere qua energie niet meer aan de eisen van vandaag.

Voeg daaraan nog eens toe dat de school een tekort had aan lokalen om alle leerlingen in onder te brengen en dan is meteen duidelijk dat de nood voor dit renovatieproject hoog was.

Toegang

Je stapt het kasteel binnen onder een nieuwe luifel.

Vlak aan de inkom in het kasteel werd een liftkoker geïnstalleerd, om het gebouw ook toegankelijk te maken voor mensen met een beperking.

Kijk, zodra binnen, eens naar de vloer in echt marmer – voor ons een unicum in een schoolgebouw. De authentieke trap wordt in zijn glorie hersteld. Aan de andere kant is een betonnen trap toegevoegd voor de circulatie. Aan weerszijden van deze gang vind je lokalen in de torens: een vergaderlokaal (let hier op het sierplafond en sierpleisterwerk!) en een klaslokaal.

Passerelle

Verder naar achteren toe op het gelijkvloers kom je op de passerelle te staan. Vanaf hier kijk je binnen in het nieuwe forum in de uitbouw.

De passerelle leidt je ook naar de lokalen die zich op de gelijkvloerse verdieping bevinden. Vlakbij zijn dat 3 lokalen met historische waarde: een administratieve ruimte, een werkplek voor het personeel en een klaslokaal. In deze 3 ruimtes werden sierplafonds, sierpleisterwerk, deuromlijstingen, lambriseringen en plinten zo veel mogelijk bewaard.

Naar het park toe vind je aan weerszijden van het dubbelhoge forum nog lokalen: de klas voor muzische expressie en de parkklas. Allebei grote ruimtes, waarvan de klas voor muzische expressie zelfs een glas-in-loodraam heeft. Dit was vroeger de kapel. Het raam werd eruit gehaald, gerenoveerd en teruggeplaatst.

Forum

Het forum doet dienst als polyvalente zaal en als refter voor maximaal 237 personen. Grote ramen en deuren verbinden het forum met het park en zorgen voor een vlotte toegankelijkheid.

Vanaf de start van dit project wilde de school multifunctioneel gebruik voorzien. Door het polyvalente forum te situeren in de gerenoveerde uitbouw, is het breed te gebruiken gedeelte makkelijk beheersbaar. Het eigenlijke kasteel blijft beperkt tot schooleigen functies. Het forum is rechtstreeks toegankelijk vanuit het park, via toegangsdeuren voorzien van badgelezers.

Dit forum is een van de ruimtes die voorheen zeer donker was. Dankzij de grote ramen en lichtkoepels in het dak is dit echter verleden tijd. De daklichten zijn ook voorzien van verduistering.

Het forum strekt zich uit over 2 verdiepingen: de begane grond en de vroegere kelder. Maar de verdieping -1 vormt naar achteren toe eigenlijk ook een gelijkvloers, want hier geeft het kasteel uit op een talud in het park.

Buitenpatio

Achteraan het kasteel werd er een helling naar de kelderverdieping uitgegraven. Deze ingreep brengt meer daglicht binnen in het gebouw én creëert buiten een extra ontmoetingsruimte.

De patio krijgt vorm door betonblokken waartussen gras wordt ingezaaid. Zo ontstaat er een polyvalente, enigszins afgesloten buitenruimte, die toch ruim uitkijkt op de achterliggende sportvelden.

Refter & FitClass

Aan weerszijden van het forum vinden we nog 2 ruimtes. Een extra refterruimte enerzijds, die uitgeeft op de opwarmkeuken. En een nieuwe FitClass, een fitnessruimte, anderzijds. Ernaast bevinden zich kleedkamers en douches. Overdag kunnen de leerlingen gebruikmaken van deze sportinfrastructuur; buiten de schooluren zijn de ruimtes en sporttoestellen bruikbaar door derden.

Klaslokalen

Op de hogergelegen verdiepingen +1 en +2 zijn vooral klaslokalen ondergebracht.

De uitbouw strekt zich enkel uit over de kelderverdieping en de begane grond. Vanaf de eerste verdieping is er dus aan beide zijden nog meer daglichttoetreding. Bovenop het forum en de luifel worden (niet-toegankelijke) groendaken aangelegd.

In de torens bevinden zich op deze verdiepingen zowel klaslokalen, als het bureau van de schooldirecteur en een stille ruimte.

De bovenste bouwlaag tenslotte, de derde verdieping, biedt plaats aan technische installaties en luchtgroepen.